Matrassen zijn goed te recyclen, maar het is goedkoper om ze te verbranden. Sommige aanbieders van matrassen nemen oude matrassen in en laten deze recyclen. Dat gaat in de toekomst waarschijnlijk verplicht worden.
Een matras heeft een bepaalde levensduur en wordt op een gegeven moment afgedankt. Meestal verdwijnt het matras in een verbrandingsoven en dat levert behoorlijk wat energie op want matrassen fikken goed. Maar om al die matrassen daar te krijgen is vrij kostbaar want matrassen zijn groot en log om te vervoeren. Bovendien moeten ze worden ingezameld en daaraan zitten nogal wat haken en ogen. Maar met het toenemende besef van duurzaamheid en het streven naar een circulaire economie raakt verbranding van matrassen op de achtergrond en wordt recyclen verplicht.
Matras recyclen
Er zijn in Nederland twee bedrijven (2019) die matrassen recyclen. Daar worden de matrassen uit elkaar gehaald en gesplitst in drie reststromen: schuim, metaal (afkomstig van de veren) en textiel. Dat laatste komt van de tijk, de hoes om het matras. Het schuim levert verreweg het meeste materiaal op en wordt na versnippering gebruikt voor onder meer ondertapijt, judomatten en matrassen voor koeien. Het metaal wordt omgesmolten en van het textiel worden onder andere poetslappen gemaakt.
Inzamelen kost geld
Probleem bij het recyclen van matrassen is dat het moeite en geld kost om ze in de verwerkingsfabriek te krijgen. Bij een aantal gemeentes worden matrassen apart verzameld en opgehaald door de verwerkingsbedrijven. Dat kost de gemeentes geld. Het recyclingbedrijf probeert de restproducten te verkopen en heeft daarbij concurrentie van de auto- en meubelindustrie die ook met afval zitten dat zij kwijt willen. En ja, je kunt niet eindeloos judomatten of koeienmatrassen produceren.
Meeste matrassen worden verbrand
Daarnaast is het niet verplicht om matrassen te recyclen dus kiezen veel gemeentes er voor om ze met het restafval te laten verbranden. Dat bespaart kosten en geeft minder sores. Hoewel matrassen veel energie opleveren zijn de afvalbedrijven er niet zo blij mee. Natte matrassen zijn sowieso een probleem en ze moeten uit elkaar worden geplukt tot kleine stukjes om de verbrandingsoven in te gaan. Bovendien moet het metaal er apart worden uitgehaald.
Maatregelen overheid recyclen van matrassen
Om klimaatdoelstellingen te halen en om een stapje te zetten naar een circulaire economie wil de overheid een beter systeem om iets te doen aan die enorme hoop afgedankte matrassen van ongeveer anderhalf miljoen per jaar. De overheid heeft gesteld dat medio 2019 matrasproducenten en andere betrokkenen met een plan moeten komen voor alternatieve verwerkingsmethoden. Zo niet, dan gaat de minister maatregelen dwingend opleggen.
Kosten voor de consument bij recyclen van matrassen
Persoonlijk vind in het prima om te streven naar een goede manier om matrassen te recyclen. Met mijn bedrijf Royal Health Foam neem ik al jarenlang oude matrassen mee bij aflevering van een nieuw exemplaar en gaan deze naar een verwerkingsbedrijf. Daarvoor betalen wij de vervoerskosten en een bijdrage aan de verwerker. Het kost u als consument €15 per matras en €30 voor een tweepersoonsmatras. Er zijn inmiddels ook polyester matrassen die in zijn geheel gerecycled kunnen worden tot oorspronkelijk materiaal. Nadeel is dat het ligcomfort hiervan nog te wensen overlaat en dat lijkt mij toch het belangrijkste onderdeel van een matras.
Afgedankte matrassen in cijfers
In Nederland worden naar schatting anderhalf miljoen matrassen per jaar afgedankt. Daarvan verdwijnt naar schatting zeventig procent in de verbrandingsoven. De twee huidige matrasrecycling bedrijven hebben nu (voorjaar 2019) een capaciteit van minder dan een miljoen, maar er volgt uitbreiding. Ook in andere landen worden matrassen verwerkt en naar verwachting zal er een Europese markt voor verwerking ontstaan. In Europa gaat het om dertig miljoen matrassen op jaarbasis.
Geschreven door Chris Nederhorst