Nachtmerrie

Wat is een nachtmerrie?

Een nachtmerrie is een nare verstorende droom met aparte intensiteit en een afschuwelijke inhoud die sterke emotionele reacties oproept. Vaak worden mensen angstig en bezorgd wakker van een nachtmerrie, maar ook kunnen mensen wanhoop, verdriet, walging en woede ervaren. Een ander kenmerkend aspect van nachtmerries is dat mensen maar een deel van de vervelende droom kunnen herinneren. Als je angstig wakker schrikt, maar geen herinnering hebt van de droom, dan is dit feitelijk geen nachtmerrie maar een nachtelijke paniekaanval.

Nachtmerries treden meestal op in de REM-slaap. Op dat moment zijn je hersenen druk bezig, terwijl je lichaam rustig blijft. Toch kunnen nachtmerries ook gepaard gaan met fysieke bewegingen, zoals schoppen en slaan.

Tot ongeveer de achttiende eeuw werden nachtmerries vaak gezien als het werk van demonen. Deze demonen zouden dan op de borst gaan zitten van degene die de nachtmerrie ervaarde. Ook dachten ze vroeger dat nachtmerries het gevolg zouden zijn van verschillende vormen van magie.

Het verschil tussen nachtmerries en nachtelijke paniekaanvallen

Nachtmerries en nachtelijke paniekaanvallen (nachtangsten) verschillen van elkaar. Bij een nachtelijke paniekaanval schrik je net als bij een nachtmerrie wakker, echter is er geen herinnering aan waarom je wakker schrikt. Mensen die een nachtelijke paniekaanval ervaren worden schreeuwend wakker. Dit gaat vaak gepaard met wilde bewegingen, een gevoel van angst, en soms ook hartkloppingen.

Een nachtelijke paniekaanval gebeurt tijdens de Slow Wave Sleep (SWS), terwijl een nachtmerrie doorgaans plaatsvindt tijdens de REM-slaap. Deze Slow Wave Sleep is de diepste slaapfase, waarin je moeilijk wakker wordt. Hierdoor kan je moeilijk iets voor de geest halen als je dan toch uit je slaap gerukt wordt.

Wanneer spreek je van een nachtmerriestoornis?

Men spreekt van een nachtmerriestoornis als iemand terugkerende nachtmerries heeft. Nachtmerries zijn terugkerend als iemand ze gedurende een lange tijd wekelijks of vaker dan één keer per week ervaart. Nachtmerriestoornis is een erkende slaapstoornis. Als dit het geval is ben je overdag uiteraard enorm vermoeid. Vaak heeft men ook angst of stress om te gaan slapen. Dit leidt op den duur tot chronische slaapstoornis, met alle fysieke en mentale gevolgen van dien.

Oorzaken nachtmerrie

De oorzaak van je nachtmerrie zegt vaak wat over de betekenis ervan. Wat men overdag meemaakt, wordt ‘s nachts verwerkt terwijl we slapen. Nachtmerries zijn een manier om je ervaringen, indrukken en gedachtes te verwerken. Als je veel stress ervaart of iets traumatisch hebt meegemaakt, dan kan dat zich vertalen in nachtmerries. Dit is waarom kinderen over het algemeen vaker nachtmerries hebben dan volwassenen. Kinderen krijgen namelijk in een korte tijd ontzettend veel nieuwe indrukken op zich af.

Nachtmerries door trauma

Wanneer je last hebt van terugkerende nachtmerries die steeds over hetzelfde gaan, dan kan dit het gevolg zijn van een onverwerkt trauma of ingrijpende gebeurtenis. In dit geval spreken we van PTSS (posttraumatische stressstoornis). Het constant herbeleven van de traumatische ervaring maakt de nachtmerrie extra heftig en intens.

Nachtmerries door stress en angst

Nachtmerries komen vaker voor in periodes waarin je veel stress ervaart. Misschien ben je gespannen door je werk of maak je je andere zorgen. Faalangst en andere onzekerheden kunnen in dat geval leiden tot vervelende dromen en nachtmerries.

Nachtmerries door medicijnen, alcohol en ziekte

Bepaalde medicijnen zoals antidepressiva kunnen nachtmerries veroorzaken. Van bepaalde ziektes en hoge koorts kan je ook nachtmerries krijgen. Daarnaast kan overmatig drugs- en alcoholgebruik ook resulteren in nachtmerries.

Nachtmerries door slaaptekort

Nachtmerries kunnen ongetwijfeld leiden tot slaapproblemen, maar het omgekeerde kan ook. Slecht slapen en oververmoeidheid leidt vaak tot nare dromen. Hierdoor is er een kans dat je door nachtmerries in een vicieuze cirkel terecht komt. Je slaapt te weinig door nachtmerries en door deze vermoeidheid krijgt u ook sneller nachtmerries. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken is het belangrijk om zo goed mogelijk te ontspannen voordat je gaat slapen. Probeer niet op je telefoon te zitten voordat je gaat slapen, maar juist een leuk boek te lezen. Een goede slaapomgeving kan ook goed helpen.

Nachtmerries door zwangerschap

Uit onderzoek blijkt dat zwangere vrouwen vaker nachtmerries hebben dan niet-zwangere vrouwen. Vaak dromen zwangere vrouwen slecht over hun rol als moeder of de geboorte van hun kind. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de veranderende hormoonbalans en de gebruikelijke angsten tijdens een zwangerschap. Beschouw deze nachtmerries als normaal. Het is juist goed dat je je als toekomstige moeder zorgen maakt over de gezondheid van je kindje. Vrees ook niet dat de nachtmerries uitkomen.

Wat kan je doen tegen nachtmerrie?

Als je nachtmerries wilt stoppen of verminderen, is het het beste om je nare dromen te delen met je omgeving. Wanneer je vertelt wat je gedroomd hebt zal je zien dat het enorm oplucht. Zo ga je geruster slapen en is de kans kleiner dat je opnieuw nachtmerries krijgt. Ook wanneer je kinderen een nachtmerrie hebben gehad, is het goed om er over te praten.

Wat je ook kan doen is je nachtmerries herschrijven. Denk overdag bewust na over wat er allemaal gebeurd is in je nachtmerrie en schrijf het einde positief uit. Daarnaast is het uiteraard belangrijk om ontspanningen naar bed te gaan. Doe een rustgevende activiteit, zorg voor een kalmerende slaapomgeving met een aangename temperatuur en vermijd zware maaltijden, alcohol en koffie.

Merk je dat je echt vaak last hebt van nachtmerries, dan is dit wellicht het gevolg van een psychisch probleem. In dat geval is het het beste om een therapeut of psycholoog te raadplegen. Die kan je helpen zoeken naar de oorzaak van je nachtmerries en je helpen om ze te verminderen.

Geschreven door Chris Nederhorst